Het was afgelopen donderdagavond (14 maart) een roerige raadsvergadering in het gemeentehuis van de Waadhoeke in Franeker. SAM-raadslid Wim Hokken praat je in een aantal onderwerpen bij. Zo is SAM ontevreden over het gebrek aan voortgang op het terrein van duurzaamheid. Maar Wim brengt ook de voortgangen in het armoedebeleid aan bod, evenals de ontwikkelingen omtrent het Dreeslaantje en de reden waarom de SAM-fractie vóór de motie van Gemeentebelangen en VVD stemde over de 'Regenbooggemeente'. 

Donderdag 14 maart was de raad alles behalve saai en daar zijn we niet blij mee. Niets is beter dan rust. Bestuurlijke rust. Wethouders die het beleid uitvoeren en een raad die tevreden kijkt van: het is goed gedaan. Echter heerste afgelopen donderdag 14 maart een gevoel van ontevredenheid. 

Onvrede over duurzaamheid

We waren boos over het gebrek aan voortgang op het terrein van duurzaamheid. Raadsbreed hebben we de wethouder het vuur aan de schenen gelegd. SAM vroeg wethouder Dijkstra om met een actieplan te komen. Wij willen concrete actie. Vorig jaar vroegen we het vriendelijk, nu dwingend. En we hebben de toezegging dat we binnen een maand en een schriftelijke uitleg en een bijeenkomst zullen krijgen. SAM wil actie en we zullen dit niet loslaten.

Armoedebeleid

Gelukkig zijn er ook zaken die goed gaan. Het armoedebeleid is weer een stapje verder gebracht. In een kernsessie zijn eerder geluiden uit raad en samenleving opgehaald, in de raad zijn daarop nog aanvullende suggesties gedaan. Het stuk wordt nu uitgewerkt voor verdere besluitvorming. In de kern willen we dat mensen meedoen, participeren, voorkomen dat ze in de schulden raken. Daarom moeten we ontschotten. Verschillende regelingen tegen het licht houden. SAM zit er bovenop en bovendien: onze wethouder (Boukje Tol) staat voor sociaal beleid.

Dreeslaantje

We zijn blij dat er nu een gedragen plan ligt voor de uitvoering van de aanleg van het Dreeslaantje. Wij willen daarvoor een compliment maken naar wethouder Dijkstra. Het bos zal na uitvoering van het plan rijker worden dan ooit en een grotere bijdrage leveren aan de biodiversiteit. De weg ernaartoe is niet vlekkeloos verlopen. We zullen het een leerproces noemen waarin wethouder en apparaat moeten leren hoe je samen met betrokken burgers tot een oplossing komt. SAM kijkt daarin positief naar de toekomst. 

Motie Regenbooggemeente

Gemeentebelangen, gesteund door de VVD, dienden samen een motie in om van Waadhoeke een Regenbooggemeente te maken. Wij hadden het moeilijk met die motie. Onze fractie steunt de idee unaniem. Maar we hadden een enkele week terug een sessie met de gemeentesecretaris. Die heeft ons uitgelegd dat de organisatie het werk boven het hoofd groeit. Kan je de organisatie dat aandoen? Bestuurlijk moet je nee zeggen. Maar uiteindelijk zijn wij voor de stem van ons hart gegaan en hebben we het college gevraagd - door de motie te steunen - ons een voorstel te doen over hoe dit op te pakken met daarbij ook de budgettaire gevolgen. Dan zullen we definitief stemmen over de vraag of wij Regenbooggemeente zullen worden.

Wim Hokken

Raadslid SAM Waadhoeke

Begin februari is mijn boek bij Uitgeverij Elikser verschenen: “Complexiteit en de waarde van praktijkkennis”. In dit boek vertel ik over mijn persoonlijke ontdekkingstocht van enkele decennia, op zoek naar wat het wezen van complexiteit is. Wat betekent het voor ons? En is het voor de politiek van belang?

Eenvoud

Een belangrijke ontdekking begin jaren ’90 was: als je accepteert dat iets complex is, wordt het een eenvoudiger. Dat is de kern. Een boom is complex. Dat heeft met de structuur te maken en de wijze waarop deze zich op verrassende wijze ontwikkelt. We weten niet precies wat de afstanden zijn tussen de takken en waar nieuwe takken ontstaan. Toch herkennen we direct, van kinds af aan, een boom als een boom, en zijn we instaat ervan te genieten.

Ingewikkeld

Het gekke is: mensen hebben een nauwelijks te onderdrukken neiging alles wat complex is te willen controleren en beheersen, zodat de onvoorspelbaarheid ervan wordt ingedamd. Dat resulteert onder andere in vele normen, regels, processen en protocollen, waardoor alles ingewikkeld wordt. Een tweede ontdekking begin jaren ’90 was: als je niet accepteert dat iets complex is, wordt het ingewikkeld. Deze ingewikkeldheid nekt ons.

Vakmanschap

Mensen zijn van oudsher heel goed in staat complexiteit te hanteren. Dat noemen we vakmanschap, of vakvrouwschap. Door te leven bouwen mensen praktijkkennis en wijsheid op. Echter, wat zien we de laatste vier decennia? Met het onderdrukken van complexiteit verdwijnt ook ons vermogen deze te hanteren. Het vakmanschap wordt ingepakt door en ondergeschikt gemaakt aan ingewikkeldheid. Menselijk enthousiasme wordt getemd met behulp van prestatie-indicatoren en andere moderne managementtools. Vraag aan een willekeurige boer, leraar, verzorger of zelf slachtende slager onder welke condities zij moeten werken, dan schrik je van de antwoorden.

Politiek vraagstuk?

Naar aanleiding van het verschijnen van mijn boek en de artikelen hierover in de lokale pers, krijg ik vele reacties, vaak ontroerende verhalen. Nog meer dan voorheen. Ze gaan vrijwel alle over de noodzaak vakmanschap te redden. Ligt hier een taak voor de politiek? Ja, zeer zeker. Wij moeten ons inzetten voor een hoge kwaliteit van leven van onze inwoners. Echter, dat is geen appeltje eitje. Sterker nog, het gaat hier om een complexe uitdaging. Als we nu maar accepteren dat deze complex is, kunnen we in onze gemeente grote stappen zetten, de komende jaren. 

Govert Geldof 

-

Het boek ‘Complexiteit en de waarde van praktijkkennis’ van SAM-fractievoorzitter Govert Geldof is te koop bij Uitgeverij Elikser.

Het heeft even geduurd, maar dan heb je ook wat! 2017 is een jaar geweest waarin we vooral met ons zelf bezig waren. Hoe moet het allemaal in de nieuwe gemeente? We hebben het antwoord nog niet. Maar op bepaalde onderdelen begint de trein te lopen! We maken voortgang. Vanaf dit moment gaan we daar meer aandacht aan besteden op onze site. En het is fijn dat je kan beginnen met een goed bericht.  

SAM is blij met het advies over het armoedebeleid. Wij zijn het eens met de door het college vastgestelde doelen. Hieronder vallen onder andere het voorkomen van financiële problemen, een goed vangnet om kwetsbare burgers financieel te ondersteunen en het opheffen van financiële belemmeringen om deel te nemen aan activiteiten. 

Wat er nog meer gaat gebeuren dan in het verleden is het samenwerken van gebiedsteams en de dienst sociale zaken en werkgelegenheid, Onze wethouder Boukje Tol was enthousiast over het mede onder haar leiding tot stand gebrachte beleid. 

Vanuit de fractie zijn nog wel verbeterpunten aangegeven. Sjoerd Simon Kuipers vindt dat er nog een tandje bijgedaan mag worden als het gaat om ontschotten. Er zijn heel veel beleidsinstrumenten. Hij wil toe naar één plan, één budget en één regisseur. Dan doe je recht aan de doelstelling van de decentralisatie. Bundel de middelen, maak een regeling! Dat kan veel bureaucratie schelen. Dus simpeler en meer geld voor het probleem dan voor de administratie van de uitvoerders. En dat moet opleveren: ook veel minder schuldenproblematiek. Alles wat meedoen in de weg staat opruimen! 

Een ander punt dat genoemd is door Hanna van der Werff, is de hoogte van de eigen bijdrage in de zorg. Dit leidt tot zorgmijden. Heb daar oog voor. 

Naar verwachting zal de gemeenteraad in maart een definitief besluit nemen op het armoedebeleid.

Wim Hokken, raadslid SAM Waadhoeke. 

 Op vrijdagmiddag 23 maart 2018 ondertekenden Provincie Fryslân, Wetterskip Fryslân, gemeente Harlingen, gemeente Waadhoeke en het programma Aan de slag met de Omgevingswet (Den Haag) een overeenkomst om samen te gaan werken in de unieke pilot “Noordwest Friesland ontregelt”. Het is de eerste keer dat een netwerk van ondernemers het initiatief neemt om te gaan werken alsof de Omgevingswet al van kracht is.

De historische gebeurtenis vond plaats in Botniastins van de Franeker Academie. Sake Tiemersma, voorzitter van de Jeugd Adviesraad assisteerde bij de ondertekening. In mei 2017 kwam die adviesraad zelf met een initiatief “Ferlet fan LED” voor verlichting op het fietspad van Franeker naar Minnertsga. Of dit initiatief, bedoeld voor in ieder geval al die scholieren die in de winter door de duisternis naar school moeten, gerealiseerd kan worden, is nog niet duidelijk. 

Als voorbeeldproject voor de pilot diende het initiatief van de achterneven Jukema, een uniek plan dat tegen verschillende regels is aangelopen bij het omschakelen naar duurzaam en biologisch verbouwen van gewassen. Zo bleek het planten van een boom op een open veld al niet te mogen. Toen daarna bleek dat één van de arealen op een terp lag, waren er opnieuw regels die hun initiatief in de weg stond. Toch uitte spreekster Roeline Kuiper lof aan alle overheden die het initiatief nu toch van de grond doen komen.

De Commerciële Club Noordwest-Friesland (CCNWF) nam het initiatief tot de pilot "Noordwest Friesland ontregelt". In de pilot slaan overheden en belanghebbenden de handen ineen om plannen te realiseren die waarden kunnen toevoegen aan de fysieke leefomgeving, waarbij de regels dienend zijnen niet bepalend. Dat gaat uit van de basisfilosofie van de Omgevingswet: ‘ja, mits’ in plaats van ‘nee, tenzij’, minder regels, meer ruimte voor lokaal maatwerk. Govert Geldof en Frans Nieuwhof gaven namens de CCNWF een toelichting op de pilot. Nieuwhof sloot af met de woorden: “Wat fijn dat alle partijen lef tonen en dat wij een proeftuin mogen zijn voor ‘regelvrij ondernemen’. Jullie vertrouwen is bij ons in vertrouwelijke handen.” 

De programmaraad Aan de slag met de Omgevingswet, die met een grote delegatie naar Franeker was gekomen, staat de pilot met raad en daad bij en zal ervoor zorgen dat ervaringen en inzichten die worden opgedaan, breed gedeeld worden. Rondom de ondertekening organiseerde de CCNWF een minisymposium met diverse sprekers, waaronder een wetenschappelijke reflectie van prof. dr. Caspar van de Berg, namens de Academie van Franeker. Johan Grijpstra van de provincie Fryslân vertelde over de Friese Aanpak van de Omgevingswet. 

Een uitgebreid verslag van de ondertekening kunt u vinden op de website van de Commerciële Club: www.cc-nwf.nl.

Aukje en ik fietsen veel door de noordwesthoek van Fryslân. Prachtig. We ervaren een ruim weilandenlandschap, rijden door pittoreske dorpen en kunnen voor boodschappen, terrasje en cultuur uitstekend terecht in de nabij gelegen historische stad Franeker. Ieder weekend zijn er volop activiteiten, of je nu in Oudebildtzijl bent, Menaam of Tzum. De mensen zijn open en recht door zee. Ja is ja, nee is nee. Je proeft de rijke geschiedenis. En wat ook belangrijk is: we zien een prachtige toekomst. Er liggen hier enorm veel kansen. Wat vanaf 1 januari 2018 Waadhoeke heet kan de meest duurzame, leefbare en economisch gezonde gemeente van Nederland worden. Dat is mijn droom. Alle ingrediënten hiervoor liggen binnen handbereik. Je moet ze wel pakken.

Uiteraard ontmoeten we ook problemen. Hier en daar zien we nog armoede en is sprake van laaggeletterdheid, voorzieningen verdwijnen uit dorpen, de werkloosheid is hoger dan gemiddeld in Nederland en we lopen achter als het gaat om de energietransitie. De grutto-populatie loopt terug. 'Alles wordt minder,' zeiden een man en vrouw in koor tegen mij toen we zaterdag 21 oktober aan het flyeren waren in Winsum. Dat is het beeld. Een beeld.

 Ik ben nu tweeënhalf jaar actief in de politiek, als raadslid voor Franekeradeel, en merk dat gemeentebestuur en ambtenaren netjes hun best doen het tij te keren. Echter, het lijkt alsof de verschillende beleidsvelden langs elkaar lopen. Ze vormen niet een geheel. Op strakke wijze wordt het coalitieprogramma uitgevoerd, alsof hierin alle wijsheid zit. Zo kun je een neergaande spiraal niet ombuigen naar een opgaande spiraal. Er is te weinig visie en daardoor worden kansen niet gezien en benut. En teveel oude politiek. Het moet en kán anders. Kernbegrippen daarbij zijn: SAMenhang en SAMenwerking. Deze leggen de basis voor realisatie mijn droom.

Werkgelegenheid en opleiding

Er is in onze regio sprake van een gezond ondernemersklimaat. En er zijn veel vacatures. 'Probleem opgelost,' denk je dan, 'want er zijn ook veel werkzoekenden.' Echter, er is sprake van een mismatch. De vacatures zijn voor hoger opgeleide mensen. De werkzoekenden zijn veelal laagopgeleid. Daardoor treedt er stagnatie op. Om doorstroming te krijgen moeten we twee dingen in SAMenhang doen: (1) vakmanschap waarderen en (2) voorzien in extra opleidingen. Ik licht ze kort toe.

Wat opvalt in onze regio is dat het arbeidsethos hoog is. Vakmanschap is hier nog volop aanwezig en mensen zetten zich volop in. Waardeer dat! Dat klinkt logisch, maar we zien dat er vooral wordt gevaren op wetenschappelijk ingelijste kennis. Getallen en statistieken bepalen ons handelen en resulteren in een enorme vertechnologisering van overheidsbeleid en -uitvoering. Vakmensen raken erdoor bekneld. Zet de mensen die in de praktijk de goede dingen doen in het zonnetje, of het nu de zorg betreft, het onderwijs, de detailhandel of de bouw. Zij verdienen het. Dan zie je hoe rijk onze gemeente is.

Aanvullend zullen we meer aandacht moeten geven aan onderwijs, met het aanwezige vakmanschap als basis... als vertrekpunt. Het mooie is: we hebben al een leer-werkplein Middelsee waarbij middelbare scholieren in direct contact komen met ondernemers uit de regio. Dat kunnen we uitbouwen. Echter, daarmee ben je er niet. Er moet een mogelijkheid zijn om medewerkers uit de praktijk een 'hoger' diploma te laten halen. De hogescholen uit de regio kunnen daar een rol in spelen en ook de Franeker Academie. Ik spreek zelf over een Geuzenacademie. Als vacatures voor hoger opgeleiden gaandeweg worden ingevuld ontstaat er ruimte aan de 'onderkant' van de arbeidsmarkt. De stagnatie wordt dan opgeheven.

Er is een vergelijking mogelijk met huurwoningen. Op het moment dat goedverdienenden blijven zitten in goedkope huurwoningen, zit de huizenmarkt op slot. Er ontstaan dan spanningen als woningen met prioriteit worden toegedeeld aan statushouders, terwijl mensen uit eigen regio lang op de lijst staan. Doorstroming is een cruciale factor. Dat geldt dus ook in relatie tot werkgelegenheid en opleiding. De gemeente is hier slechts één van de partijen die het voor elkaar moeten krijgen. Het lukt alleen als er goed wordt SAMengewerkt.

Duurzaamheid en leefbaarheid

Duurzaamheid verkrijg je als je klein, lokaal en concreet durft te handelen. Bijvoorbeeld, een ondernemer aan de rand van een dorp wil uitbreiden. De lokale energiecoöperatie ziet kansen voor het plaatsen van tweehonderd zonnepanelen op het dak van het uit te breiden gebouw, maar dat is lastig omdat er asbest in de dakplaten is verwerkt. Het waterschap ziet mogelijkheden voor ontharding van het maaiveld en de dorpsbewoners willen de kinderspeelplaats ernaast opknappen. Het geheel kan mooier - met meer biodiversiteit - worden ingepast in het landschap. De ondernemer heeft haast - hij wil inspelen op de markt - en merkt dat de benodigde bestemmingsplanwijziging duur is en vele maanden vergt. De pot van de provincie voor het vervangen van asbestdakplaten is voorlopig leeg. De gemeente kan in een dergelijke situatie accelerator zijn in plaats afremmer en met durfkapitaal het financiële gat dichten dat kortstondig ontstaat.

De Omgevingswet die in de komende jaren wordt ingevoerd geeft ons hierbij een zetje in de rug. Deze zet in op minder regels, meer ruimte voor lokaal maatwerk en een groter vertrouwen tussen overheden, bewoners en ondernemers. Niet voor niets proberen we met de Commerciële Club Noordwest Friesland op korte termijn een pilot voor de Omgevingswet op te zetten, zodat we SAMenhangend aan de slag kunnen op het moment dat de nieuwe gemeente Waadhoeke zich vormt. Met een ploeg van ondernemers en raadsleden hebben we daartoe een verzoek ingediend bij het ministerie van IenM. 

Cruciaal is de opvatting over burgerparticipatie. We gaan niet een coalitieprogramma uitvoeren waarbij bewoners en bedrijven mogen meepraten, maar we werken actief mee aan lokale initiatieven. We spreken - vooral als het om duurzaamheid en leefbaarheid gaat - over de participerende overheid. Dan benut je de denkkracht van onze inwoners en bedrijven maximaal. Het serieus nemen van jongeren past in dit plaatje.

Zorg

In de zorg willen we ontschotten: minder hokjes. Een alleenstaande moeder krijgt nu geld uit acht potjes en moet wekelijks vele formulieren invullen. Als SAM Waadhoeke stellen we dat waar mensen zorg nodig hebben we voor hen willen zorgen. Waar het haat om de ingewikkeldheid van administratie en protocollen willen we mensen ontzorgen. Voor de zorg kunnen we streven naar de mens centraal, één contactpersoon (vanwege de continuïteit) en één budget. Ontzorgen is niet zozeer 'minder regels' maar 'anders omgaan met regels.' Daarvoor moeten we meer ruimte geven aan de gebiedsteams. Het vakmanschap - vakvrouwschap - van hen die in de praktijk zorg verlenen, moet worden gewaardeerd en niet worden ingeklemd door protokolder. Ik weet niet wie het gezegd heeft, maar laatst hoorde ik het volgende prachtige citaat: 'Een onsje zorg weegt meer dan een kilo beleid.' Dat raakt de kern.

Ontwikkeling

De rode draad die geregen kan worden door wat hierboven staat over werkgelegenheid, onderwijs, duurzaamheid, leefbaarheid en zorg is: het minder ingewikkeld maken door lokaal - in de haarvaten van onze SAMenleving - SAMenhangend en SAMenwerkend aan de slag te gaan. Van Kooten en de Bie stelden halverwege jaren '70 reeds:

 'Men onderscheidt ontwikkelingslanden, ontwikkelde landen en ingewikkelde landen. Daarvan is Nederland één van de aller ingewikkeldste landen.'

Er zijn allemaal regels, procedures, kasritmes, doorlooptijden, formulieren en nog veel meer. Mensen worden er hoorndol van. Ze zijn goed bedoeld, maar in combinatie remmen ze af en ontmoedigen ze mensen met initiatieven. Wij zien ontwikkelen dan ook als het minder ingewikkeld maken. Je haalt als het ware de wikkels eraf. Daardoor bevrijd je waarden van mensen. Het bijzondere is dat conservatief beleid - het conserveren van wat er is - resulteert in steeds meer ingewikkeldheid. Dat toont de geschiedenis. Daardoor 'wordt alles minder'. Progressief beleid staat voor ontwikkeling. Niet inblikken, maar vooruitblikken.

Cultuur

Voor gezonde ontwikkeling geldt: je moet de geschiedenis kennen om het heden te begrijpen en de toekomst vorm te geven. Dat vraagt om extra aandacht voor cultuur. Cultuur is het anker waarmee je ontwikkeling borgt in tijden van tegenstroom. Cultuur ontsluit waarden. In onze regio is sprake van een zeer rijke cultuur. We hebben een indrukwekkende geschiedenis en veel mensen zijn betrokken in kerken, koren, korpsen, sport- en toneelverenigingen. Koester dat. Ze dragen bij aan onze identiteit.

Taal is hier een wezenlijk onderdeel van. Mensen drukken hun gevoelens het best uit in de taal die het dichtst bij hen staat. Voor de één is dat Fries, voor een ander 't Bildts, Franekers of Nederlands. Iemand vertelde mij: 'de taal waarin mensen hun huisdieren aanspreken staat het dichtst bij henzelf.' Een oom van mij in Michigan spreekt uitstekend Engels, maar met zijn kat voert hij ellenlange dialogen in het Fries. Daarom is het zo belangrijk de culturele betekenis van een eigen taal of dialect niet 'effe' op te laten lossen is een poel van onzorgvuldige half-Engelse whatsapp-begrippen. Hoe beter mensen zich uitdrukken, hoe beter ze in staat zijn vakmanschap en betrokkenheid over te dragen.

Houding van de overheid

Voor alles wat hier staat is geen nieuw beleid nodig. De beleidsbroedmachine kunnen we stopzetten om de aandacht te richten op wat zich voltrekt in de werkelijkheid. De praktijk. Vanuit de politiek moet de komende jaren hard worden gewerkt, want het vertrouwen van veel mensen in 'de overheid' is de laatste jaren sterk gedaald. Op de markt spreek ik veel mensen die niet gaan stemmen. 'Ze gaan toch allemaal hun eigen gang,' hoor ik ze zeggen. Een enkele voegt eraan toe: 'Het zijn allemaal zakkenvullers'. Bij SAM Waadhoeke vinden we dat zorgelijk. Dit beeld is ontstaan omdat 'de overheid' teveel op afstand is komen te staan. Vlak voor de verkiezingen zie je de politici opeens op straat en daarna 'spelen ze hun onderlinge spelletjes in het gemeentehuis.' Als we geloven in de democratie moeten we dit beeld doorbreken en het huis van Thorbecke flink opschudden en opfrissen. Dat vraagt om een andere grondhouding van politici, bestuurders en ambtenaren. Om een andere politieke cultuur.

Bijzonder is dat ik ruime tijd geleden - ik woonde nog in Bathmen - ook zelf riep van 'stemmen heeft weinig zin.' Ik stemde wel, maar was ontstemd. Enerzijds zag ik onrecht. Voor mijn werk kwam ik veel in buurthuizen, door heel Nederland. Plaatselijk was nog sprake van armoede en vielen mensen ten prooi aan de miljardenindustrie van de schuldsanering. Mensen die overduidelijk een scheve schaats reden en anderen intimideerden werden niet aangepakt. Veel milieuvraagstukken bleven sudderen en het onderwijs kalfde af. Anderzijds zag ik politici en bestuurders commissies vullen, elkaar vliegen afvangen en vooral vergaderen, heel veel vergaderen. Agenda, notulen en blabla. Niet zelden prijkten fraudezaken bij de overheid op de voorpagina van mijn krant. Er was sprake van een gat tussen de harde realiteit voor inwoners en bedrijven enerzijds en het zelfgerichte handelen van overheden anderzijds. Een democratisch gat. Hierdoor gutste het populisme onze samenleving binnen. 'Ik ga nooit de politiek in,' voegde ik eraan toe. Uiteraard was dat hypocriet. Toekijken en klagen is laf. Fijn te merken dat ik hier in Fryslân veel mensen tref die er gelijk over denken en met wie we SAMen het gat willen dichten. Het kán.

Myn Dream

Wat ik hier schrijf is allemaal goed te doen, want ook al zijn er problemen, onze startpositie in Waadhoeke is gunstig. Geen één partij krijgt het echter in z'n eentje voor elkaar. Daarom is het van belang SAMen te werken. Als SAM Waadhoeke zijn we begonnen met het samenvoegen van PvdA, D66. GroenLinks en Werkgroep 't Bildt in één partij. Wie de kieswijzer invult, merkt dat de verschillen tussen partijen lokaal klein zijn. Ook bij andere partijen zullen ze het eens zijn met veel van wat ik schrijf in deze blog. Het echte spel wordt gespeeld in de leefwereld, en niet in het gemeentehuis.

Myn Dream is verwezenlijkt als ik over enkele jaren wederom met Aukje door het Waadhoekse landschap rijd en mensen tref die vertrouwen hebben in de overheid, zich inzetten voor duurzaamheid en leefbaarheid in hun eigen buurt, hun identiteit benutten om over de grenzen actief te zijn en zich ontwikkelen, van jong tot oud. We zien dan een weids landschap met veel biodiversiteit dat aantrekkelijk is voor boeren, recreanten en toeristen. En we hebben een koppositie in de productie van energie. De ondernemers vinden goede werkkrachten en de werkloosheid is sterk gedaald. Vakmannen en vakvrouwen krijgen volop waardering. Het kán, als we in staat zijn lokaal en concreet in SAMenhang SAMen te werken.

En de vergrijzing? Jongeren trekken naar de grote stad. Dat is waar. Nog steeds. Maar er gaat iets veranderen. Als we iets van de geschiedenis leren is dat geen één trend zich lineair doorzet. Ontwikkelingen golven op en neer. Nu reeds zien we dat mensen willen ontsnappen aan het spervuur van de overprikkeling. Er is in toenemende mate behoefte aan ruimte en reflexiviteit. Veel mensen zijn op zoek naar wat nog echt is. Dat is hier volop aanwezig. Als we de komende jaren vooral onszelf blijven in noordwest Fryslân en niet te veel de Randstad gaan na-apen, keert de trend zich om. Het feit dat je hier vrij kunt wonen tegen dezelfde kosten als appartementje in Amsterdam, helpt daarbij.

Al meer dan 30 jaar lang reis ik elke kerst naar Berlijn. Dit keer sliepen mijn vrouw en ik iets buiten Berlijn in een voorstadje aan de Rudolf Breitscheidtstrasse. Het was bekend gebied, we waren er al eerder geweest.

Breitscheidt. Babelsberg heeft een straat met die naam, en Berlijn een plein.

Eens was de Breitscheidtplatz in Berlijn onderdeel van het hart van het oude West Berlin met Bahnhof Zoo en de Gedächtniskirche om de hoek . Na de Wende werd het een vergeten plek met een voor Berlijnse begrippen armzalige kerstmarkt (er zijn er 44 in de stad) en juist op die plek reed een gek in een vrachtauto op de kerstmarkt in. “Wahllos” doodde de gek met zijn vrachtauto mensen.

En wie was die Breitscheidt dan wel? Zonder de aanslag was het een naam gebleven van een straat zonder verdere gedachten aan de naamgever.

Het geheel is meer dan de som der delen. Dat hebben we gemerkt toen we in het voorjaar van 2016 als vertegenwoordigers van de PvdA, D66, GroenLinks en Werkgroep Het Bildt bij elkaar kwamen, in Slappeterp. We verschillen qua geschiedenis en opvattingen, waardoor we elkaar weten te boeien. De filosoof Cusanus stelde reeds in de 15e eeuw dat samenlevingen het meest stabiel zijn als mensen er verschillende denkbeelden op nahouden én met elkaar de dialoog aangaan. Dat laatste is cruciaal. Dan zetten mensen elkaar in hun kracht. Ze hoeven het niet tam knikkend met elkaar eens te zijn. Dat is wat wij herkennen bij SAM Waadhoeke. Kleurrijke personen ontmoeten elkaar en werken actief SAMen. We gaan de dialoog aan met elkaar en met de inwoners en bedrijven in onze nieuw te vormen gemeente Waadhoeke. Zo ontstaat er een kracht die we los van elkaar niet kunnen ontwikkelen.